Rajdeep Foods

19/04/2024

CP Kedar Soman FB post

एकदम दिल के करीबवाली पोस्ट

कोकण कोकण कोकण कोकण ..... हे असे आयुष्याला तृप्तता देणारे दिवस आपल्या लेकरांच्या नशिबी नाहीयेत. आपणच पुढाकार घेऊन आपल्या senior मंडळीची परंपरा पुढे सुरू ठेवली पाहीजे 😇

#फणस

सरत्या उन्हाळ्याचे दिवस असायचे.
माझे वडील आणि दोन आत्या आणि दोन काका आणि दोन काकवा, आणि एक आतोबा, अशी सात ते आठ लोक, 15 मे नंतर, आमच्या गुहागर तालुक्यातील गावाला जायची.

माझ्या वडिलांना आणि त्यांच्या चारी भावंडाना, गावाबद्दल प्रचंड प्रेम.
त्यांनी ठरवलेच होते की, जो पर्यंत आपण कोणावर अवलंबून नाही,तो पर्यन्त, 15 मे नंतर, 15/20 दिवस गावाला जाऊन राहायचे.

त्यावेळी आमच्या गावाला, रिलायन्स चे नेटवर्क जेमतेम यायचे. मग त्या फोन वरून,मला वडील कॉल करायचे.
"केदार, आंबा छान आलाय, किती ठेवू तुझ्यासाठी?"

(लॉकडाऊन पूर्वीपर्यन्त,मी माझ्या क्लाएन्ट्स ना, तीन डझन आंबे नेऊन द्यायचो,घरपोच, माझ्या गावचा आंबा म्हणून. एखादा क्लायंट जास्त आवडता असेल तर त्याला 6 डझन😍😂)

मग मी, बायको, मुलगी, इथले भाऊ बहीण..... एखादा दिवस ठरवून, गावाला जायला निघायचो.

एका गाडीत, बायका आणि मुली,मुलं(ड्रायव्हर ला घेऊन यायचो) आणि एका गाडीत आम्ही फक्त पुरुष. अशी विभागणी असल्याने, प्रवास मस्त हसतखेळत व्हायचा😃

गेल्यावर आम्हा मंडळींचे, सिनियर मंडळींकडून जंगी स्वागत व्हायचे.

रात्री अर्थातच, अनलिमिटेड आमरस, साजूक तूप आणि पोळी....हा बेत असायचा.
त्यानंतर, पत्ते खेळत अंगणात बसणे, आणि मुंबईत आयुष्यात कधी दिसत नाहीत,इतक्या चांदण्या बघणे,हा ठरलेला कार्यक्रम असायचा.

सकाळी उठल्यावर, ब्रेकफास्ट केला की, धबधब्यावर पोहायला जाणे(कोकणातील गाव असून ही, आम्हाला 12माही पाणी आहे) आणि डुंबणे,हा कार्यक्रम असायचाच.

सिनियर मंडळी घरी थांबून, दुपारच्या स्वयंपाकाची तयारी करायची आणि आम्ही डुंबायला जायचो.

दुपारी परत आल्यावर, गावच्या काकाने, गरम मसाल्यात केलेली भन्नाट आमटी, गावचा घरचा भात, पापड आणि आंबे....असा भन्नाट बेत असायचा.

मग एखादंदोन दिवसांनी संध्याकाळी, फणस कापणे हा कार्यक्रम असायचा.

फणसात मुख्यत्वे दोन प्रकार, कापा आणि बरका.
आम्ही कोकणातली मंडळी, बरका फणस हा, फणसाची साठं करणे, सांदणे करणे, घारगे करणे...ह्याच साठी उपयोगात आणतो.
कारण बरक्याचे गरे हे खायला गिळगीळीत असतात.

सांदण्या वरून आठवले, दारच्या बरक्या फणसाची, चुलीवर केलेली सांदणे आणि दारच्या नारळाचे दूध....हे ज्यांनी खाल्ले आहे,ते परमभाग्याचे पुरुष आहेत❤️❤️❤️❤️

कापा फणस कापणे,हे एक स्किल आहे.
मागच्या पडवीत सर्वांनी बसायचे, वर्तमानपत्राचे कागद सर्वत्र पसरलेले असायचे, त्यावर तीन चार कापा फणस असायचे. त्याच्या देठाला एका विशिष्ठ अँगल ने कट द्यायचा असतो,की जेणे करून, भरपूर चीक तिकडूनच बाहेर पडेल.
मग सर्वांनी हाताला, खोबरेल तेल लावून, कापा फणसाचे गरे, त्यातून निवडायचे.
गायी साठी चारखंड नीट ठेवले जात.

कापा फणसाचे गरे म्हणजे,अत्यंत मधुर आणि सुवासिक❤️

असो......

आता कोणीही सिनियर मंडळी उरली नाहीत. सगळे एकेक करत निजधामास गेले.

त्यावेळी, ह्या सिनियर मंडळींच्या आग्रहाचा कधी कधी जाच वाटायचा, काय प्रत्येक उन्हाळ्यात कोकणात जायचं त्या उकाड्यात, जरा वेगळ्या स्पॉट ना जाऊ की... असे आम्हा सर्व मंडळींच्या मनात यायचे.

पण आज ह्या मागच्या पिढीने,जेआठवणींचे जे रुचीचे, जे स्वादाचे भांडार आम्हाला दिलेले आहे, त्याचे मोल कशात ही करू शकत नाही.

अजूनही क्वचित कधी माझ्या वडिलांचा आवाज ऐकू येतो.....

"विज्या, फणस कापायचाय,पेपर घेऊन ये, अव्या, खोबरेल तेल घेऊन ये, मंदे, तू चहाचे बघ, आम्ही फणस कापतोय"

अक्षरशः नेहमी नेहमी घडणारे प्रसंग आणि गोष्टी, ज्यावेळी कायमसाठी काळाच्या पडद्याआड,परत कधीच न येण्यासाठी जातात,त्याचवेळी त्याच अमूल्य असे महत्व समजतं, पण त्याचा उपयोग काही नसतो.

गेली, 5/7 वर्ष झाली, ना मला आंब्यात इंटरेस्ट उरलाय आणि ना फणसात.
मुलीला आवडतो म्हणून, भरपूर आंबे घरी आणतो, पण स्वतःहून उचलून आंबा खाण्याची इच्छा, ह्या सर्व मंडळीं सोबतच निघून गेली आहे😞

15/04/2024

CP from FB page

Repost ....

#उगाचजाताजाता

एक प्रसिद्ध स्वीट मार्ट . दुकानाबाहेर स्वतंत्र 'चाट सेंटर' . जरा अत्याधुनिक . डावीउजवीकडे काउंटर. मध्ये बिलिंग डेस्क . लोक रांगा लावून . काउंटर वरचे आधुनिक असे ' कार्पोरेट भय्ये ' . स्वच्छ कपडे डोक्यावर शेफ टोपी हातात ग्लोव्हज .

अफाट गर्दी , प्रत्येक काउंटर समोर आपला नंबर कधी याची अहमहमिका . खाणारे वेगळे पार्सल वाले वेगळे.

समोर समस्त ' चाट संप्रदायातील ' पदार्थांची रेलचेल.

' पुरी ' ....खरतर दोनच प्रकार . शेवपुरी , दहीपुरी... बाकी दही भल्ले,पापडी चाट,टोकरी चाट असे आपले उगाचच पोटभेद.

गुरूने शिष्याला ज्ञानदान करावं तद्वत, पाणीपुरी देणारा ' भैय्या ' आणि पाण्याने भरलेली अखंड पुरी मुखगुहेत भक्तीभावाने सारणारा तो ग्राहक , ते ही रसाचा एकही थेंब सांडू न देता .. अतीव ssssss कौशल्य!!
पाणीपुरी नंतर तिखट पाणी आणि मग " खारा पुरी देना भैय्या" असं म्हणत ती वसूल करणारा शिष्य किंवा शिष्या . आता हे ही एका अर्थाने बरोबरच म्हणा , कारण फलश्रुती म्हणल्या शिवाय अथर्वशीर्षाचे फळ नाही मिळत...... तसच काहीसं.

आलू संप्रदायातला कुटुंब प्रमुख , बटाटेवडा नंतर समोसा. स्वतःला जराशी शहाणी समजणारी तोऱ्यात राजेशाही थाटातली तिखट गोड चटणी कांदा शेव कोथिंबीर याने नटलेली 'आलू टिकिया ' .

उगाचच भाव खाणारे मुगभजी , मध्ये मध्ये लुडबुड करणारे छोटे छोटे पनीर , सुकी कचोरी ,पोहा समोसे वगैरे... जातीचा खवैय्या यां च्याकडे ढुंकूनही बघत नाही.

चाट प्रकारात , ब्रेडला तसं काही स्थान नाही. तरीही बेमालूमपणे घुसलेले चीज रोस्ट सँडविच . डाळिंबाच्या दाण्याना मदतीला घेऊन बस्तान बसवलेली ' कच्ची दाबेली '.

चाट संस्कृतीत नसलेली तरीही कायम स्वतःच्या मिजासीत स्टीलच्या कडईत पिवळ्या धम्मक तुपात गुदगुल्या होत असलेली सोनेरी दिमाखदार देखणी जिलबी.

एकूणच वातावरण , संमिश्र गंध , समस्त भक्तांच्या जाठरेश्वराला साद घालणारं.

नुट्रीशन , कोलेस्टेरॉल , कॅलरी , इम्मुनिटी वगैरे जुनाट गोष्टींना तुच्छतेने फाट्यावरती मारणारी चाट संस्कृती.

स्विझरलँड मध्ये माउंट टिटलीस वर जेव्हा एका गोऱ्याला, वडा पाव बरोबर "प्लीज हॅव दॅट ग्रीनडीप मोर " असा पुदिन्याचा चटणीचा उल्लेख ऐकून कान तृप्त झाले. चीज,अवकडो डीप, बारबेक्यु सॉस यांच्या सणसणीत कानफटात मारणारं हे वाक्य दिलको सकुन का काय म्हणतात ते देऊन गेलं होतं.

एखाद्या साधकाने नामजपात तन मन धन विसरून ईश्वर चरणी विलीन व्हाव , तीच अगदी तीच तल्लीनता, एकाग्रता, शुचिता आणि समर्पण समस्त भक्तांमध्ये. या साधनेला स्थळ काळ वेळाच बंधन नाही . मग कोपऱ्यावरचा भैय्या असो नाहीतर एअरपोर्ट.!!!

ईश्वरा तुझी लीला अगाध !!!!तुझ्यापर्यंत पोहोचण्याचे चारच मार्ग आम्हाला माहीत होते . ज्ञानयोग राजयोग भक्तियोग कर्मयोग .....पण...........पण त्या सर्वांच्या पलीकडे जाऊन अचरणायला सोपा , अध्यात्मिक गती मिळवून देणारा , देश,धर्म,जात,वंश,भाषा,पेहराव, शिक्षण, वय या सगळ्यांना एकाच पातळीवर आणणारा , पाचही इंद्रियांना तृप्ततेकडे नेणारा .... ' चाट योग ' एकमेवाद्वितीय !!!!

मिलिंद

09/04/2024

ॐ ब्रह्मध्वज नमस्तेsस्तु सर्वाभीष्ट फलप्रद !
प्राप्तेsस्मिन्वत्सरे नित्यं मद्गृहे मंगलं कुरु !!

। । ब्रह्मध्वजाय नम:।।

हिंदूनुतनवर्षाभिनंदन !
चैत्र शुध्द प्रतिपदा , गुढीपाडव्याच्या शुभेच्छा

Umaamee Food Joint, Law College Road

06/04/2024

CP from WA

🥭आंबामेव जयते🥭
द्वारकानाथ संझगिरी.

अलीकडे 'पहिला आंबा खाणं' हा एक इव्हेण्ट झालाय. सुरुवातीला आंब्याचा भाव (अर्थात हापूस) हा डझनाला बाराशे रुपये असतो. मी इंजिनिअरिंग कॉलेजमधून बाहेर पडलो तेव्हा बाराशे रुपये पगार हा ‘वलयांकित’ पगार होता. ‘‘मला फोर फिगर पगार आहे,’ हे थाटात सांगितलं जायचं. आता त्या भावात बारा आंबे मिळतात.

दर मोसमात आंब्याचा भाव वाढतो आणि दर मोसमात त्याचं कारण दिलं जातं की, 'यंदा फळ जास्त आलं नाही'. पुढेपुढे ‘किती आंबे खाल्ले’ ही इन्कम टॅक्सकडे जाहीर करण्याची गोष्ट ठरू शकते आणि आयकर विभागाच्या धाडीत दहा पेट्या आंबा सापडला ही बातमी ठरू शकते. पण तरीही आंबा हा मराठी माणसाच्या आयुष्यातला महत्त्वाचा घटक कायम राहणार.

मी जिभेने सारस्वत असल्यामुळे सांगतो, मला बांगड्याएवढाच आंबा आवडतो. तुम्ही मला पेचात टाकणारा प्रश्न विचाराल की, 'बांगडा की आंबा?' तर हा प्रश्न, तुला डेटवर कुणाबरोबर जायला आवडेल? माधुरी दीक्षित (अर्थात तरुण) की श्रीदेवी (तरुणच). (आणि हो, मीपण तरुण.) तर उत्तर, दोन्ही, असं असेल. तसंच आंबा आणि बांगड्याबद्दल असेल. तळलेला बांगडा आणि आमरस हे एकाच वेळी जेवणात असणं यालाच मी ‘अन्न हे पूर्णब्रह्म’ असं म्हणतो.

माझ्या लहानपणीसुद्धा हापूस आंबा महाग असावा. कारण तो खास पाहुणे आले की खाल्ला जायचा. आमरस करण्यासाठी पायरी आंबा वापरला जायचा आणि ऊठसूट खायला चोखायचे आंबे असत. बरं, पाहुण्याला हापूस देताना आंब्याचा बाठा खायला देणं अप्रशस्त मानलं जाई. त्यामुळे बाठा माझ्या वाट्याला येत असे. मला बाठा खायला किंवा चोखायला अजिबात लाज वाटली नाही आणि आजही वाटत नाही. दोन मध्यमवर्गीय संस्कार माझ्यात आजही अस्तित्वात आहेत. एक, आंब्याचा बाठा खाणे आणि दुसरा, दुधाचं भांडं रिकामं झाल्यावर जी मलई किंवा तत्सम गोष्ट भांड्याला चिकटते, ती खाणे. कसले भिकारडे संस्कार, असा घरचा अहेर (माहेरहून आलेला) मला मिळायचा! पण ज्यांनी तो आनंद घेतलाय त्यांनाच माझा आनंद कळू शकेल. एवढंच काय की, घरचं दूध नासलं की मला प्रचंड आनंद व्हायचा. त्यात साखर घालून आई ते आटवायची आणि त्यातून जे निर्माण व्हायचं त्यालाच ‘अमृत’ म्हणत असावेत, अशी लहानपणी माझी समजूत होती. आता हा आनंद दुष्ट वैद्यकीय विज्ञानामुळे धुळीला मिळालाय. देवाने माणसाला कोलेस्टेरॉल का द्यावं? आणि त्यात पुन्हा वाईट आणि चांगलं असे दोन प्रकार असताना वाईट कोलेस्टेरॉल का द्यावं? बरं ते कोलेस्टेरॉल जर निर्माण करायचं, तर ते मलईत वगैरे टाकण्यापेक्षा कारलं, गवार किंवा सुरणात टाकलं असतं तर बिघडलं असतं का? आंबाही फार नको, असं सुचविताना डॉक्टर त्यात पोटॅशियम असतं ते चांगलं, असा उःशाप देतो ते बरं असतं.

आंबा हा फळांचा खऱ्या अर्थाने राजा! तो मला जेवणाच्या ताटात किंवा बशीत कुठल्याही रूपात आवडतो. आमच्या घरी आंबा खास पाहुण्यांना (बायकोची आवडती माणसं) हा सालंबिलं कापून, छोटे तुकडे करून एका 'बोल'मध्ये छोट्या फोर्कसह पेश केला जातो. असं साहेबी आंबा खाणं मला बिलकूल आवडत नाही. आंबा खाताना हात बरबटले पाहिजेत, सालंसुद्धा चोखलीच पाहिजेत आणि जमलं तर शर्टावर तो सांडला पाहिजे. तरच तो आंबा खाल्ल्यासारखा वाटतो. आंबा ताटात असताना मासे सोडून इतर पदार्थ मला नगण्य वाटतात. विव्ह रिचर्डस्‌ बॅटिंग करताना मैदानावरच्या इतर सर्व गोष्टी नगण्य वाटायच्या तशा! आंबा खाण्यासाठी चपाती, परोठ्यापासून सुकी भाकरही मला चालते.

फक्त एकच गोष्ट मला जमलेली नाही. आमरस भातात कालवून भात ओरपणे! माझ्या एका मित्राला ते करताना पाहिलं आणि मला त्या मित्रापेक्षा आंब्याची कीव आली. आंब्याची गाठ भाताशी मारणं हे मला एखाद्या गायिकेने औरंगजेबाशी विवाह लावण्यासारखं वाटलं.

आंब्याच्या मोसमात पूर्वी मला लग्नाला जायला आवडे. म्हणजे मी अशा काळाबद्दल म्हणतोय जेव्हा जेवणाच्या पंगती असत, बुफे नसे आणि जेवण हे मुंबईएवढं कॉस्मॉपॉलिटन नव्हतं. त्या वेळी सारस्वत लग्नातली कोरडी वडी, (जी ओली असून तिला कोरडी का म्हणत ते सारस्वत जाणे) पंचामृत आणि अनसा-फणसाची भाजी! ही भाजी त्या वेळी फक्त श्रीमंत सारस्वत लग्नात असे. कारण त्या भाजीत आंबा, अननस आणि फणस असे त्रिदेव असत. त्यामुळे तिला ग्रेट चव येई. त्या काळी सारस्वत लग्नात अनसा-फणसाची भाजी ठेवणं हा स्टेटस सिम्बॉल होता.

आंब्याचा उल्लेख रामायण, महाभारतातही आहे. तसंच पतंजलीचं महाभाष्य आणि पाणिनीची अष्टाध्यायी या ग्रंथांतसुद्धा आहे. जवळपास सर्वच धार्मिक विधी आंब्याच्या पानाशिवाय होत नाहीत. कोणत्याही कलशावर आम्रपल्लव ठेवून मग त्यावर नारळ किंवा पूर्णपात्र ठेवतात.

हापूसपासून राजापुरी, तोतापुरी, बाटली आंबा वगैरे कुठलाही आंबा मला आवडतो आणि मी तो खातो. शाळा-कॉलेजात असताना एप्रिल-मे महिन्यात आंबा आणि सुट्टी या एवढ्याच दोन गुड न्यूज असायच्या. बाकी सर्वच बॅड न्यूज!

कुठल्याही रूपातला आंबा मला आवडतो. उदा. कैरी, कैरीचं पन्हं, लोणचं, मोरांबा, आंबटगोड लोणचे, आंबापोळी वगैरे वगैरे! फक्त आंब्याच्या कोल्ड ड्रिंक्सच्या वाटेला मी जात नाही. अवाजवी आणि फालतू साखरेला शरीरात यायचं आमंत्रण का द्या?

चला, आता दीड-दोन महिने आमच्या घरी मासळी, आयपीएलपेक्षा आंब्याची चर्चा जास्त असणार. पलीकडच्या कर्वेबाईंनी हापूस स्वस्तात मिळविल्याचा टेंभा मिरविल्यावर माझ्या बायकोचा चेहरा ख्रिस गेलचा कॅच सुटल्यासारखा होणार. पण पुढे आजचा मेनू काय, हा प्रश्न नवरा विचारणार नाही, याचं समाधान असणार. कारण बाजारातला हापूसच काय, बाजारातला शेवटचा बाटली आंबा संपेपर्यंत नवरा शांत असणार.

‘आंबामेव जयते!’

द्वारकानाथ संझगिरी.
🥭

01/04/2024

CP

We are our parent's future parents

A son took his father to a restaurant to enjoy a delicious dinner. His father is quite old and therefore, a little weak too. While eating, food occasionally fell on his shirt and pants. The other guests watched the old man with their faces contorted in disgust,but his son remained calm. After they both finished eating, the son quietly helped his father and took him to the toilet. Cleaned food scraps from his crampled face and attempted to wash food stains on his clothes, graciously combed his gray hair and finally put on his glasses.
As they left the restroom, a deep silence reigned in the restaurant. The son paid their bill but just before they leave, a man, also old, got up and ask the old man’s son, “Don’t you think you left something here?”
The young man replied “I did not
leave anything.”
Then the stranger said to him,”You left a lesson here for every son and a hope for every father.”
The whole restaurant was so quiet, you could hear a pin drop!
One of the greatest honours that exist, is being able to take care of those who have taken care of us too. Our parents and all those elders who sacrificed their lives with all their time, money and effort for us, deserve our utmost respect .
♥♥♥

01/04/2024

माणसाने माणसाशी आणि प्राण्यांशीही माणसासारखं वागावं... भूतदया with respect

CP

चला माणूस होऊया

शहरातील एका चर्चित दुकानात लस्सी ची ऑर्डर देऊन आम्ही
सर्व मित्र-मंडळी आरामात बसून एक दुसऱ्याची चेष्टा मस्करी
करीत होतो‌.
तेवढ्यात 70-75 च्या वयाची म्हातारी आजी पैसे
मागत माझ्यासमोर हात पसरवून उभी झाली.
तिची कंबर
वाकलेली होती, चेहऱ्याच्या सुरकुत्यांमध्ये भूक तरंगत होती.
डोळे खोल गेलेले पण पाणीदार होते. तिला बघून मनात न
जाणे काय आले की मी खिशातून पैसे काढण्यासाठी घातलेला
हात परत घेऊन तिला विचारले,

"आजी लस्सी पिणार का?"
माझ्या असे विचारण्यावर आजी कमी आणि माझे मित्र जास्त
अचंबित झाले.

कारण जर मी तिला पैसे दिले असते तर फार तर 5 किंवा 10
रुपये दिले असते पण लस्सी तर 35 रुपयाला एक होती.

आजी ने संकोचून "हो" म्हटले व आपल्या जवळ जे मागून
जमा झालेले 8/10 रुपये होते ते आपल्या कापऱ्या हातांनी
माझ्यासमोर धरले. मला काही समजले नाही म्हणून मी तिला
विचारलं, "हे कशासाठी?"

"यात मिळवून माझ्या लस्सी चे पैसे भरून द्या बाबूजी !"

भावुक तर मी तिला पाहूनच झालो होतो... राहिलेली कसर
तिच्या या वाक्याने पूर्ण केली.

अचानक माझे डोळे भरून आले आणि भरल्या गळ्याने मी
दुकानदाराला एक लस्सी वाढविण्यास सांगितले...

आजीने
आपले पैसे परत आपल्या मुठीत बंद केले व जवळच
जमिनीवर बसली.

आता मला आपल्या लाचारीचा आभास झाला कारण मी तेथे
उपस्थित दुकानदार, आपले मित्र आणि इतर बऱ्याच
ग्राहकांमुळे तिला खुर्चीवर बसायला सांगू शकलो नाही.

कोणी टोकणार तर नाही याची मला भिती वाटत होती...... की
एका भीक मागणाऱ्या म्हाताऱ्या स्त्री ला त्यांच्या बरोबरीने
बसवण्यावर कुणाला आपत्ती न व्हावी...
आणि
ज्या खुर्चीवर मी
बसलो होतो ती मला टोचत होती......

लस्सी चे ग्लास आम्हा सर्वांच्या आणि म्हाताऱ्या
आजीच्या हातात येताच मी आपला ग्लास घेऊन आजीच्या
जवळच जमीनीवर जाऊन बसलो.

कारण असे करण्यास मी स्वतंत्र
होतो....
यावर कुणाला आपत्ती असण्याचे कारणच नव्हते.... !

माझ्या मित्रांनी एक क्षण माझ्याकडे निरखून पाहिले...

पण
त्यांनी काही म्हणण्या अगोदरच

दुकानाच्या मालकाने पुढे येऊन
आजीला उठवून खुर्चीवर बसवले आणि माझ्याकडे हसत
बघून, हात जोडून म्हणाला,

"वर बसा साहेब! माझ्याकडे ग्राहक तर भरपूर येतात

परंतु

माणूस कधीतरीच येतो !

चला

*आपण सर्व माणूस होऊया...*

साभार
लेखक अज्ञात

11/03/2024

CP from FB



थोडं हसूया --

हल्ली भाजी, किराणा online मागवलं जातं. त्यामुळे दुकानात जाऊन सामान आणायची वेळच येत नाही. कधीतरी किरकोळ सामान आणायची वेळ आली तर अमराठी किराणा दुकानदाराला समजावून सांगण्यात अर्धी energy संपते.
काल विरजणासाठी दही हवं होतं. Packed दह्याचा विरजण म्हणून उपयोग होत नाही, म्हणून मी सुटं दही आणते. सगळेच बंबय्या हिंदी बोलतात म्हणून दुकानदाराला समजत असावं असं वाटतं. "दस रुपयेका खुल्ला दही देना" म्हटलं की काम झालं.
काल दुकान वेगळं, दुकानदार वेगळा. नेहमीची डेअरी बंद होती. त्याने दहा रुपयाचं packed दही हातात ठेवलं.
"इसका विरजण लगता है क्या?" 🤣
"क्या????" त्याने न समजून विचारलं.
"मतलब इसका दही बनेगा क्या?"
" अरे मांजी, ये दही ही है! दहीका दही क्यों बनाना है आपको?"
मी गुपचूप घरी आले. "विरजण in Hindi " असं गुगललं तर त्याने "Virgin in Hindi " शोधायला सुरुवात केली.
🤣🤣
तर आता माझा प्रश्न, विरजणाला हिंदीत काय म्हणतात?
माझ्या पंजाबी शेजारणीने तर तीस वर्षानंतरही माझी वाक्यं लक्षात ठेवली आहेत.
उदा. १)मुझे छुरीसे भाजी चिरना नही आता, विळी ही लगती है
२) cutter नहीं होगा तो करंजीको मुरड डालते हैं
३) गायका चीक होता है ना उसका हम खरवस बनाते है
४) मेरे वाळवणमें उपरसे किसीने पानी डाला

Seriously , तुम्हाला माहित असेल तर मदत करा! विरजण, विळी, गाईचा चीक, मुरड घालणे, वाळवण .... सांगा हिंदी शब्द!
😀

- संध्या घोलप
(The post is in Marathi. I am not responsible for Google translation! 😛)

10/03/2024

CP

*चाटण संस्कृति*

आमच्या घरी जेवणं झाली की त्यांनतर आमचे वडील ताट "चेक" करायचे.... पान स्वच्छ लागायचं.

खाताना स्वच्छ निपटून आणि चाटून पुसून खाणे हे खाद्यसंस्कार माझ्यावर अगदी लहानपणापासून घट्ट रुजले आहेत.

माझ्या आयुष्यातला *चाटण संस्कृतीतला* जॉय, माझ्या लहानपणी, जॉय नामक वर्षाकाठी एकदाच मिळणाऱ्या आईसक्रीमपाशी सुरू झाला होता! त्या कपाचे पातळ कव्हरापासून चाटणप्रवास सुरु झाला.

या प्रवासातला प्रामाणिक साथीदार म्हणजे दुधाचं पातेलं. ते घासायला टाकण्यापूर्वी अंगठ्याने त्याला खरवडून घेऊन चाटतानाचा तो *समाधीक्षण* अवर्णनीय असतो. दुधाच्या पातेल्याच्या इतकंच आमटीचं पातेलं चाटण म्हणजे "सुख दुःख समे कृतवा लाभा लाभो जया जयौ." दुध आणि आमटी याला समान न्याय देण्याइतकं गीतातत्त्व अंगात मुरण ही या चाटणसंस्कृतीची देन आहे.

रात्रीचं जेवण झालेलं असतं, शेवग्याच्या शेंगांची ओलंखोबरं आणि चिंचगुळ घालून केलेली अमृततुल्य आमटी संपलेली असते पण त्या रिकाम्या पातेल्याच्या आतल्या भिंतींना जे *अमृतकण* चिकटलेले असतात, ते बोटाने निपटून चाटून साफ करताना जो काही निर्मळ आनंद मिळतो, तो ते पातेलं चाटणाऱ्यानेच अनुभवावा.

तुम्ही काजू शेंगदाणे घालून मस्त आटवलेली अळूची भाजी (पुण्यात फदफदं म्हणतात) खाल्लेली असेल पण पंगतीच्या शेवटी उरलेली भाजी, वाटीत ट्रान्सफर केल्यानंतर पातेल्याच्या आत चिकटलेली *अळूची-साय* कधी खाल्ली आहे?बेफाट लागते!!!

माझी नणंद गव्हल्याच्या खिरीचं पातेलं, खीर संपल्यानंतर मागून घेते आणि रिकाम्या पातेल्याला स्वच्छ करते.

सासूबाई तर गोडाचा शिरा संपल्यानंतर गार झालेली कढई घेऊन त्यात इवलं दूध टाकून ठेवायच्या आणि पातेले निपटून घ्यायच्या.

पिठल्याच्या कढईच्या तळाशी जमलेली खमंग खरवड बेसुमार चविष्ट लागते. आणि, ती मन लावून खरवडणारं ध्यान, किती सुंदर दिसतं ते साक्षात तुकोबाच सांगू शकतील.

या *चाटण संस्कृतीला* *समजूतदारपणाचे आणि सिव्हिक सेन्सचे अनेक पदर आहेत.*

ताट अथवा पातेलं इतकं स्वच्छ निपटावं की त्यातले अन्नकण पूर्णत्वाने संपावे, ते घासणाऱ्या बाईला त्याची घाण वाटू नये आणि बरबटलेलं ताट घासताना व्यय होणाऱ्या पाण्याचीही केवढीतरी बचत व्हावी.

आमचा हा चाटून पुसून खाण्याचा अलिखित नियम हा फक्त पातेलं आणि कढई पुरता मर्यादित नव्हता तर तो आंब्याच्या फोडी आणि कोयी खातानाही लागू व्हायचा.

*खाऊन माजावं टाकून माजू नये, भूखी तो सुखी* अशा अनेक म्हणी आणि वाक्प्रचारामध्ये लहानपण घालवलेल्या आम्हा सर्वांनाच, अन्न टाकण्याचा मोठाच तिटकारा. एकतर आम्ही जास्त अन्न शिजवत नाही आणि समजा जास्त शिजून उराउरी झालीच तर ती टाकून कधीच देत नाही.

आमटीची थालिपीठं, फोडणीचा भात, किंवा फोडणीची पोळी असेल किंवा, कोबीच्या उरलेल्या भाजीचे पराठे किंवा कोथिंबीर माठ पालक यांच्या कोवळ्या देठाचं बनवलेलं सुप असेल.

तुपाच्या बेरीमध्ये कणिक भिजवण्यापासून ते त्याचा गूळ घालून केलेल्या वड्यापर्यंतचा कायापालट असेल. अशी टाकाऊतुन टिकाऊची संस्कृती किंवा कचऱ्यातून पुनर्निर्माणाची कला जोपासणाऱ्या मला, या दिवाळीत मोठाच धक्का बसला.

घरी केलेला ताजा चिवडा आणि बेसन लाडू एका ओळखीच्या बाईने लेकाला खायला दिले, त्यानेही “ममी यम्मी”करत खाल्ले. (मम्मी आणि यम्मी हे शब्द ऐकल्यावर का कुणास ठाऊक एक कानफटात मारावीशी वाटते ..... तसेच *मराठी घरात मोठया बहिणीला ताई न म्हणता दीदी शिकवले जाते त्याचाही राग येतो)*
असो!!!!! खरा कानफटात मारायचा प्रसंग तेव्हा उदभवला जेव्हा मी त्याची ताटली घासायला टाकली. मी पाहाते तो त्यात चिवड्यातून *वेचलेले दाणे* आणि लाडवातून *उपटलेले बेदाणे* त्याने चक्क टाकून दिलेले होते. त्याला विचारल्यावर ”हल्ली मला नाही आवडत तो कचरा“ इतकं सरळ सोपं उत्तर आलं.

बारकाईने पाहिल्यावर अशा *टाकणं-प्रसंगांची* न संपणारी मालिकाच माझ्या डोळ्यापुढे तरळली.

माझा एक भाऊ पोहे आणि उपम्यातून मोहोरी निवडून बाजूला ठेवतो आणि मी फारफार तर मोहोरी कढीपत्ता मिरची असा सो कॉल्ड कचरा टाकणार्यांना एकवेळ माफ करू शकते पण बुफेच्या रांगेत उभे राहून भूकेकंगाल राष्ट्रातुन आल्यासारखं बदाबदा वाढून घेऊन, नंतर अन्न टाकून देणाऱ्यांना कधीही माफ करू शकणार नाही.

काहीजण पुलावातून काजू बाजूला निवडून ठेवतात आणि कितीतरीजण न आवडत्या भाज्या पुलावातून निवडून टाऊन देतात आणि “नाही आवडत आम्हाला त्या भाज्या”असं *निर्लेप स्पष्टीकरण* देतात.

गुळाच्यापोळ्या खाताना, गूळ पसरलेला भाग सोडून उरलेल्या *निर्गुळपोळीच्या चंद्रकोरी* टाकणाऱ्यांचीही एक जमात असते.

पावाच्या कडा टाकून मधला मऊभाग खाणारे महाभागही असतातच की.

मसालादूध म्हणजे माझा जीव की प्राण!!
पण त्यात जीव ओतून घातलेलं केशर आणि *सुकामेव्याचं वैभव,* तळाशी जाऊन बसतं ही एक समस्याच आहे. आणि हल्लीच्या पिढीच्या माजखोर पाईकांना ते चाटायला आवडत नाही आणि टाकण्यात काही गैरही वाटत नाही.

मी मसाला दुधाच्या ग्लासच्या तळाशी चिकटलेली सुकामेवापूड बोटाने चाटून न खाणाऱ्याला कधीच क्षमा करू शकत नाही.

माझ्या एका मैत्रिणीकडे भरली वांगी प्रचंड आवडतात. ती करतेच अप्रतिम.पण तिची मुलं वांग्याला चिकटलेला मसाला खाऊन वांगी चक्क टाकून देतात. मी तिला सुचवणार आहे की एक दिवस मसाल्याचा गोळाच दे डब्यात भाजी म्हणून. कशाला ती वांगी फुकट घालवायची!!

अशा टाकण-संस्कृती पाईकांना शनिवारवाड्यावर जाहीर फटके अशा शिक्षा ठोठावल्या पाहिजेत

बरं ही टाकणं मंडळी स्वतः चाटून पुसून घेत नाहीतच पण इतरांनी कुणी चाटायला घेतलं की त्यांना *एमबॅरॅसिंग* वाटतं (टाकताना बरं नाही वाटत एमबॅरॅसिंग).

खूप जणांना सवय असते,ते पूर्ण चहा पीत नाहीत,तळाशी उरवतात...म्हणजे आम्ही वेडेखुळे म्हणून गाळून देतो की काय याना चहा!!
काहींना चहावर जमलेली साय त्याच कपाच्या कडांवर *फाशी दिल्यासारखी टांगून ठेवन्याची सवय असते*.जी बघताना घाण वाटते.
पुन्हा तो कप साफ करणाऱ्याचा विचार केला आहे का कधी?

ह्या मुलांनी खाल्लेल्या हापुसच्या फोडी बघितल्या आहेत? विलक्षण वेदनादायी आहे त्या *खाल्लेल्याफोडी* टाकणं!! शरीराचा नक्की कुठला अवयव वापरतात फोडी खाताना देवच जाणे. दात नामक अवयव तोंडात असताना, आंब्याच्या फोडीला इतका गर शिल्लक राहूच कसा शकतो?? आमच्यावेळी आम्ही आंब्याच्या कापट्या खाताना, जबड्यातला सर्वात तीक्ष्ण दात वापरून त्याचं अक्षरशः *सर्जिकल स्ट्राईक* करायचो,आणि त्यानंतर बाठ कुणी चाखायची यावरून युद्ध व्हायची ती वेगळीच.

हल्लीच्या फूड फूड वगैरे चॅनेलवर येणारे समस्त कपूर-खन्ना लोकं, पदार्थ करुन झाल्यावर ज्या बेपर्वाईने ती पातेली आणि कढया सिंकमध्ये टाकतात, ते पाहून अंगावर काटा येतो.

खरवडून घेणे, निपटून घेणे, चाटून घेणे, पुसून घेणे, विसळून घेणे या स्वैपाकघरातल्या पाच क्रियापदांची ओळख हल्लीच्या पिढीला करून द्यावी वाटते.

आतेसासूबाईंकडे एकदा गेले होते. त्या गुळाच्या पोळ्यांसाठी गूळ किसत होत्या. किसण्याचें काम झाल्यावर त्यांनी किसणीखाली स्टीलचे ताट ठेवून त्या किसणीवर पाणी ओतले आणि म्हणाल्या दुपारपर्यंत हा किसणीला चिकटलेला गूळ विरघळून त्याचं पाणी होईल, मग मी ते आमटीसाठी वापरिन.
मला त्यांच्या काटकसरीपणाचं आणि कल्पकतेचही कौतुक वाटलं.आता काही लोकांना या कृतीला “किती तो कर्मदरिद्रीपणा” असं म्हणावंसं वाटेलही पण उलटपक्षी मीच असं म्हणणाऱ्यांना *विचारदरिद्री* म्हणेन.

बटाटेवडे अथवा भजी करून झाल्यावर परातीला चिकटलेला पिठाचा, ओवा-मीठ- तिखट - कोथिंबीर-कांदा युक्त चविष्ट ऐवज, *सिंकस्वाहा* करण्याऐवजी, विसळून आमटीत ढकलावा,त्या आमटीची चव अप्रतिम लागते.
आणि ती आमटी यदाकदाचित उरलीच तर दुसऱ्यादिवशी *थालीपीठार्पण* करावी.काय जबरदस्त होतं त्या थालीपीठाचं. मुळात भाजणीचं थालीपीठ चविष्टच असतं पण उरलेल्या आमटीला पोटात आश्रय दिल्यावर थालीपीठ जणू कातच टाकतं.

उदरभरण नोहे जाणिजे यज्ञकर्मच्याही पलीकडे नेणारी एक *ऋणजाण* भावना आहे
ती, गुडघा गुडघा चिखलात भात लावणी करणाऱ्या शेतकऱ्यांबद्दल असेल.उन्हातान्हात राबणाऱ्या मजुराविषयी असेल.
पेरणी,लावणी,छाटणी, कापणी करणाऱ्या घट्टे पडलेल्या हातांबद्दल असेल, त्याहीपुढे, रात्रीबेरात्री वाहने चालवून शेतातील धान्य आपल्यापर्यंत वाहून आणणाऱ्या वाहन चालकांबद्दल असेल, ज्या रस्त्यांवरून ती वाहने धावतात तो तयार करणाऱ्या मजूरांबद्दल असेल.
शेतातून सुरू होणारी ही *ऋण-जाण-साखळी*, वाटेतल्या अनेक कष्टकऱ्यांपासून ती अगदी पोळ्यावाल्या काकूंपर्यंत नव्हे त्याहीपुढे भांडी घासणाऱ्या सखुपर्यंत येते. *मला टाकलेल्या अन्नात हे सगळे चेहेरे दिसतात.*

काही वर्षांपूर्वी ज्ञान प्रबोधिनी संस्थेत एका शिबीरात सहभागी झाले होते ,त्यांच्या कॅन्टीनमध्ये गेले असता, तिथे मनाला भिडणारा एक श्लोक-संदेश भिंतीवर लावला होता…

*वदनी कवळ घेता,नाम घ्या मातृभूचे*
*सहज स्मरण होते,आपुल्या बांधवांचे*
*कृषिवल कृषी करुनि,अन्न ते निर्मितात*
*कृषिवल कृषी कर्मी,राबती दिन - रात*
*स्मरण करून त्यांचे,अन्न सेवा खुशाल*
*उदर भरण आहे,चित्त होण्या विशाल.*

जुनं-नवं, आमची पिढी-तुमची पिढी,यापलीकडे जाऊन,विविध मतभेद टाळून,निदान *अन्न-ऋण-स्मरण* या विषयावर एकमत व्हायलाच हवे, नाही का?

*@ योगिनी श्रीनिवास पाळंदे, पुणे*

10/03/2024

अशी पुरणपोळी order प्रमाणे उमामी मध्ये उपलब्ध.

CP Nutan Deokule FB post

पुरणपोळी ही भैरवीसारखी आहे. किमानपक्षी सूर नीट लागले तरी भैरवी कमीअधिक रंगतेच. तसंच पुरण छान जमलं की पुरणपोळीची वैगुण्यं क्षम्य आहेत !
पुरणपोळीसाठी केलेले श्रम ही एक संपूर्ण मैफल आहे तर ती खाणे म्हणजे भैरवी आहे. रांधणे हा (जाणकारांसाठीच) आनंद आहे आणि भोजन हा परमानंदाचा कळस आहे.
डाळ निवडून घेणे इ. भूप, किंवा बिलावल आहेत. जास्त कसब गरजेचं नाही. कणिक मळणे हा खमाज आहे. रटाळ तरी थाटाचा असल्याने गरजेचा !
गूळ म्हणजे यमन!
यमन हा रागांचा राजा तसंच गुळाचं महत्व!
इथं तीव्र मध्यम श्रुतीमनोहरच लागायला हवा म्हणजेच गुळाचा हात नेमकाच पडायला हवा
(अन्यथा बट्ट्याबोळ!).
हां, आता ज्यांना जमत व गमत
('प्रभू आजि गमला' या अर्थाने) नाही ते दोन्ही मध्यम घेऊन त्याचा यमनकल्याण करतात म्हणजेच गुळात साखरही मिसळतात.

जायफळाची एखादी ठुमरी झाली की लगेच पुरण शिजवायचं ते अगदी देस रागाप्रमाणे. 'गनिसा' ही संगती देस ची ओळख (सिग्नेचर) तसंच, रटरट आवाजाबरोबर घमघमाट येणे ही पुरणाची सिग्नेचर मानावी. पुरण आणि देस हे ओघवते असावेत पण चंचल नकोत.

नंतर होरीप्रमाणे पुरणाचं वाटण करायचं. म्हणजेच लवकर आटपायचं .... ख्या ख्या
आता महत्वाचा 'टप्पा' ! पोळ्या करणे ! बिहागचा टप्पा साधायला कुण्या दिग्गज हाद्दूखान - हास्सूखान अशांचीच तालीम हवी. आणि सगळेच मालिनीताई होत नाहीत हे ही विनयशीलतेने मान्य करायला हवं. रागाला शरण जावं तशी निगर्वी शरणागती झाली तर हळूहळू जमेल. पण तपश्चर्या हवी.
आता अशा कमालीच्या रंगरस-संपन्न मैफलीत तराणा यावा तशी तुपाची धार!

तराणा मूळ आलाप-जोड यापासून वेगळा काढता येऊ नये अगदी तस्संच तुपानं पोळीशी अद्वैत करून असावं.
मग .. 'जो भजे हरिको सदा', 'चिन्मया सकल ह्रदया", "माई सावरे रंग राची" अशा विविध रूपांनी सर्वगुणसंपन्न भैरवीचं रसग्रहण करावं त्याप्रमाणे एकेक घास जिभेवर ठेऊन असीम आनंद घ्यावा. आणि मग "हेचि दान देगा देवा" अशा थाटात 'अन्नदाता सुखी भव' म्हणावं.

भैरवीचे सूर मनात दीर्घ काळ रेंगाळावेत तशी पुरणपोळीची चव जिभेवर रेंगाळावी. दिवस सार्थकी लागावा ...... आयुष्य सार्थकी लागावं !!!

होळी आणी धुलिवंदनाच्या शुभेच्छा 💐

09/03/2024

CP

Generally speaking …

हल्लीच्या पोरांना पिठलं, उकड, झुणका, सांजा उपमा, शिरा, थालीपीठ, धिरडं, बिरड्यांची वा डाळिंबी उसळ, चाकोल्या, मसालेभात, कढी, फोडणीचा भात\पोळी, ताकातील भाकरी, पोहे, भरीत, लाडू वड्या चिवडा, वरणफळं, मुगाच्या डाळीची खिचडी, साबुदाण्याची खिचडी वगैरे पदार्थ काहीतरीच वाटतात !

साधं पोळी भाजी भात आमटी कोशिंबिर चटणी लोणचं नको असतंय !

Ravioli, Tortilla, Hummus, Latte, Lasagna, Spaghetti, Falafel, Churros, Sushi, pastas, momos वगैरे चित्रविचित्र उच्चारांचे पदार्थ हल्लीच्या पन्नाशी पंचावन्नीच्या आसपास व त्यापुढील मंडळींना काहीतरीच वाटतात !

काय करणार. कान्ट हेल्प.

Generation G a p …

तळटिप:

मी: स्वगत. 💬💬

अरं पोरांनो ! ते सगळे खा, चाखा ! नको कोण म्हणतंय ?
Nothing against;
but पण किंतु परंतु लेकिन !
अरेरे, पोरांनो !
अत्यंत सुंदर सुरेख चविष्ट रुचकर अशा ‘आपल्या’ अस्सल खाद्यपदार्थांना मुकताय, रे !
आणि ते ही सर्वार्थाने परिपूर्ण असं आपलं खाद्य वैभव !!

असो...

✍🏻 मिलिंद काळे
(दूरभाष ९९६७०५७३६१)

12/02/2024

*खास माघी गणेश जयंती निमित्त उकडीचे मोदक मिळतील.*

Order book करण्यासाठी call करा
उमामी
लाॅ काॅलेज रोड
+919823828097
*Orders 12 February 2024 दुपारी 3:00 पर्यंत घेतल्या जातील*
Home Delivery Charges Applicable

15/01/2024

मकर संक्रांती च्या हार्दिक शुभेच्छा

अस्सल महाराष्ट्रीयन गुळपोळी आणि साजूक तूप थाळी आपणासही हवी असल्यास आजच बुकिंग करा
उपलब्ध 15 जानेवारीपासून 19 जानेवारीपर्यंत सकाळी 10 ते संध्याकाळी 7 वाजेपर्यंत मिळेल. थाळी मेनू आहे 1 गुळपोळी + साजूक तुप, चटणी 50/-
2 गूळपोळी पाकीट 90/-

उमामी Umamee

उमामी मध्ये इतर हि खास मराठी पदार्थ थालीपीठ, दडपे पोहे, साजूक तुपातील साबुदाणा खिचडी ह्यांचाही आनंद घेता येतो.

Law College Rd, Dixit Co. Op. Society, Erandwane, Pune, Maharashtra 411004

Contact no. +919823828097

11/01/2024

05/01/2023

रिक्षाचालक असलेले हे काका निवृत्त सरकारी कर्मचारी आहेत. त्यांना पेन्शनही मिळते. त्यांची मुलगी मुंबईतल्या एका नामांकित कॉलेजमध्ये प्राध्यापक आहे. त्यांचा मुलगा IAS ऑफिसर आहे. असे असले तरीही ते सकाळी ७ ते १० या वेळेत शाळकरी मुलांना इतर रिक्षावाले भाडे नाकारतात म्हणून स्वतः रिक्षा चालवतात. यानंतर ते १२वीच्या विद्यार्थ्यांसाठी maths आणि biology चे क्लासेस घेतात. तेही कोणतीही फी न आकारता, विनामूल्य.

अशा व्यक्तीबद्दल आदर वाटून हात आपोआप नम्रपणे जुळतात.

या काकांच्या कार्याला आमचा सलाम!🙏👍