24/04/2024
In liefdevolle herinnering aan Joany Muskiet
(Paramaribo, 1960 – Rotterdam, 2024)
De gospelkoningin van Rotterdam
Verschillende keren zong en kookte Joany Muskiet in het Verhalenhuis, waar ze ook vaker haar bewogen levensverhaal deelde. Zelf ontmoette ze koningin Beatrix in 2008 bij de opening van de Zuiderlingen, de tentoonstelling met 150 portretten van groepen op Rotterdam-Zuid, waaruit het Verhalenhuis is voortgekomen. De Cruise Terminal was gevuld met mensen en met Joany’s stem precies toen Hare Majesteit arriveerde. ‘Binnenkomen met the Lord en zoveel positieve energie’, was een overweldigende ervaring volgens Beatrix.
En vorig jaar zong Joany voor Willem-Alexander en Máxima toen zij Koningsdag in Rotterdam vierden. “Ik vind iemand een queen als je er ook voor anderen bent,” vertelde ze toen.
Toen Joany als negenjarig meisje vanuit Suriname in Rotterdam-Katendrecht kwam wonen, wist ze niet wat ze zag. “Het was winter en heel koud natuurlijk, koud voor mij sowieso, en ik zag allemaal vrouwen met bontjassen en hoge kapsels, mooi opgemaakt voor de deur staan. Dus ik zei tegen mijn moeder: ‘Ma, waarom staan die vrouwen in de kou?’ ‘Dat zijn publieke vrouwen’, antwoordde ze alsof ik wist wat dat betekende.” Het gezin vestigde zich aan de Katendrechtselaan 28b, vlak naast het huidige Verhalenhuis. “Het was een heel ander huis als waarin ik in Suriname was opgegroeid. Het was een krot, het had geen badkamer, er was een klein keukentje, maar dat mocht ik niet zeggen. We moesten blij zijn met wat we hadden.” Els van der Stoep was haar eerste vriendinnetje en bij mevrouw de Reus gingen ze iedere zaterdag groentesoep eten met ballen. “Heel lekker. Nadat we verhuisden heeft mijn moeder de Hollandse avond aangehouden.”
In 1970 werd haar zusje Tania geboren in het Zuiderziekenhuis. “Daar lagen al die baby’s apart en Tania was een attractie, de enige zwarte baby met een kop vol haar. En naar de markt met m’n zusje in de kinderwagen was onmogelijk. Al die mensen stopten om haar te bekijken. We waren echt een attractie in die tijd, dat kun je je bijna niet voorstellen met zoveel culturen in Rotterdam.” Vanwege Joany’s zusje Myrna kwam het gezin naar Nederland. Zij was te vroeg geboren en de artsen in Suriname raadden haar moeder aan om aan specialisten in Nederland te vragen wat er precies aan de hand was. “Maar ja, toen we hier kwamen, was dat te laat. Ze was volledig gehandicapt en had 24 uur per dag zorg nodig. En ze ging naar een speciaal tehuis in de Waalhaven. Ze zou een jaar, hooguit twee jaar leven. Uiteindelijk is ze een dag na haar negende verjaardag overleden.”
Het duurde even voordat haar vader zich vanuit Suriname bij het gezin kon voegen en dus werd haar moeder kostwinner. “Ze is begonnen als schoonmaakster bij een bejaardentehuis. En de directrice was met haar begaan en zei dat ze best wel een opleiding kon volgen tot verzorger. Op haar veertigste heeft ze haar diploma gehaald.” In haar puberteit, toen het gezin Muskiet inmiddels in IJsselmonde woonde, ontdekte Joany het uitgaansleven. Spijbelen, uitgaan, omgaan met verkeerde jongens. “Op mijn zeventiende werd ik verliefd op iemand die in drugs was verwikkeld. Daar denk je niet aan als je zo jong bent, dan het avontuur.” Joany raakte zwanger. “Dat was natuurlijk voor mijn ouders best wel pittig. Mijn vader wilde dat ik mijn school zou afmaken, een leuke jongen zou tegenkomen en zou trouwen. En ik liep weg op mijn verjaardag in 1978.” In dat jaar werd haar zoon Breyten geboren. “Mijn ouders hadden natuurlijk gelijk, dat de vader van Breyten niet de juiste was voor mij. En zo kwam ik weer thuis, waar mijn ouders voor Breyten gingen zorgen en ik terug naar school ging.”
Gouden stem
Hoewel ze haar Schoevers-opleiding had gedaan, had Joany maar één droom: zingen. “Op mijn vijftiende deed ik al mee met Surinaamse shows. En op mijn zestiende stond ik in De Doelen op het podium te zingen, maar ook in andere plaatsen. Dan werd ik aangekondigd als de Lady with the golden voice.” Op haar twintigste werd ze gebeld door Rob Taekema. Hij zocht een zangeres voor hun band Fruitcake. “Ik moest auditie gaan doen en werd gelijk aangenomen. Gelijk hetzelfde jaar kregen we een grote hit: My feet won’t move. We stonden daarmee op zes in de top-tien. En we kwamen in Toppop en reisden heel Nederland door.”
Joany leefde haar leven in de showbusiness en als moeder van totaal drie kinderen. En altijd was daar de steun van haar ouders. Toen haar vader in 1983 overleed, was dat een groot verdriet. “Mijn vader was altijd bezig met remigratie, die wilde zo graag terug. Dat vond ik wel heel erg, dat hij dat niet heeft meegemaakt. Dan is ook een soort van droom kapot. Je weet verder niet wat je moet doen. Gelukkig heb ik het Koninkrijk van God leren kennen, ik praat over mijn hart dat gebroken was en wat ik heb gevonden in de woorden van God, in de liefde voor Christus, dat is de keuze die ik ook gemaakt heb, van zo wil ik door het leven gaan, met liefde, blijdschap, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, trouw, zachtmoedigheid, zelfbeheersing. En dat het gaat om ontdekken wie je werkelijk bent en dat de toekomst in je eigen handen ligt.” Dat gaf ze haar kinderen ook mee.
Helderheid
Toen haar zoon Breyten plots overleed, pas 25 jaar oud, stroomde Joany’s huis vol met huilende jongeren. “Het verbaasde me dat ze zo verdrietig waren. ‘Help is dood’, zeiden ze. Ik vroeg waarom ze hem zo noemden. ‘Hij hielp ons met alles, hij zei dat we belangrijk waren, dat we niet met criminele dingen moesten bezig zijn, dat we onze school moesten afmaken’, vertelden ze me.” Breyten was rapper Helderheid en moedigde ook met zijn teksten jongeren aan. “In een van z’n raps zegt hij ook: ‘Ik groeide op in rust en vrede, maar de liefde voor de straat deed mij de adem benemen’. Dat besefte ik laatst, wow, hij laat weten dat hij is opgegroeid, met liefde en in rust en vrede, maar dat zijn hart vol van de straat was, dat hij toch ook wilde dat zijn generatie ook anders zou gaan denken over zichzelf.” Helderheid staat ook voor Hoor Elke Les Die Een Reden Heeft En Ignoreer Dwaasheid. Joany besloot het werk van haar zoon voort te zetten. Via stichting Helderheid droeg ze positieve boodschappen uit onder jongeren op straat. Naar haar zoon werd in 2008 een straat vernoemd, het Helderheidsplein. Ook kreeg hij in 2021 een eigen monument. “Het heeft ons hele leven helemaal veranderd. Nu is zingen niet meer het doel van mijn leven, het is het middel om mijn doel te bereiken. Dat zijn die jongeren. Uiteindelijk heb ik mijn missie daarin gevonden, waardoor ik kan zeggen: ik ben een gelukkig mens.”
Foto's: Joop Reijngoud
