25/11/2024
Stacja UHRUSK to skrócona nazwa miejsca obejmującego zabytkowy zespół dworca kolejowego UHRUSK.
W skład zespołu wchodzą:
- budynek byłego dworca kolejowego;
- wieża ciśnień;
- piwnica;
- studnia;
- skwer z komunikacyjnymi ciągami pieszo-jezdnymi oraz fontanną;
- przyległy park z aleją rzeźb.
Stacja kolejowa UHURSK zlokalizowana w Woli Uhruskiej powstała w 1887 r. w związku z budową linii kolejowej Chełm-Brześć i znalazła się na niezabudowanych terenach poza Wolą Uhruską. Pierwotne budynki dworcowe zlokalizowane były po zachodniej stronie torów, a dopiero w 1938 r. wybudowano obecny budynek dworca kolejowego. Wieża ciśnień została wybudowana w 1887 r. razem z budynkiem pompowni wody oraz siecią wodociągową, którą woda z rzeki Bug była tłoczona do zbiornika zlokalizowanego w wieży ciśnień. Od tamtego czasu Bug na tyle zmienił swoje koryto, że obecnie ówczesne miejsce pompowania wody znajduje się nad jego starorzeczem.
Chociaż w założeniach budowy linii kolejowej Chełm-Brześć nie mówiło się o potrzebach społeczno-gospodarczych terenów przez które ją wytyczano, to jednak jej budowa wywarła niezaprzeczalny skutek w rozwoju terenów obecnej Gminy Wola Uhruska.
Przed wybudowaniem linii kolejowej Wola Uhruska była niewielką wioską i rozciągała się wzdłuż rzeki Bug w odległości ok. 0,5 km od projektowanej stacji kolejowej.
Od samego początku projektowania przebiegu linii kolejowej Chełm-Brześć w okolicy Woli Uhruskiej planowano przystanek o nazwie UHRUSK.
Trudno dziś dociec, dlaczego właśnie w tym miejscu planowano przystanek i dlaczego nazwano go UHURUSK. Wśród okolicznych mieszkańców krążyła pogłoska, że ówczesny właściciel dóbr Uhruskich Mieczysław Niemirycz obawiając się zagrożenia pożarowego dla swoich zabudowań ze strony parowozów sporo zapłacił, żeby w Uhrusku nie było przystanku kolejowego. Nie jest wykluczone, że w tej pogłosce jest jakieś ziarno prawdy, choć naszym zdaniem powodami ulokowania stacji w okolicy Woli Uhruskiej było ukształtowanie terenu i stosunkowo niewielka odległość od Bugu, co dawało możliwość pozyskiwania wody do uzupełniania zbiorników lokomotyw. Jeśli chodzi o nazwę to chyba powodów mogło być kilka: Uhrusk miał większe znaczenie społeczno-gospodarcze niż Wola Uhruska (tutaj był kościół, cerkiew, majątek ziemski) no i brzmiał po prostu krócej.
Wybudowana linia kolejowa Chełm-Brześć przyczyniła się do zmiany charakteru Woli Uhruskiej, której zabudowa po pożarach w latach 1915, 1927 i 1935 stopniowo przenosiła się w pobliże stacji UHRUSK. Przebieg linii kolejowej był jednym z powodów do ulokowania w jej pobliżu huty szkła założonej 1922 r., kiedy to część pracowników huty szkła Józefów postanowiła pójść na swoje i wykupując grunty założyli spółkę Huta Szklana Robotnicza „Nadbużanka”.
Obecnie zarówno zespół dworca kolejowego jak i budynek pompowni wody są własnością Gminy Wola Uhruska i stanowią główne atrakcje turystyczne Woli Uhruskiej.
W 2023 r. wykonano szereg prac remontowych i modernizacyjnych dworca kolejowego i wieży ciśnień, a 13 kwietnia 2024 r. dokonano symbolicznego otwarcia budynku byłego dworca kolejowego oraz otwarcia w wieży ciśnień wystawy wyrobów Huty Szkła „Nadbużanka”.
Wystawa, co prawda, nie ma stałych godzin udostępniania, ale osoby zainteresowane jej zwiedzeniem mogą zgłaszać taką chęć poprzez profil Huta Szklana Robotnicza Nadbużanka lub w Urzędzie Gminy Wola Uhruska, a z pewnością będzie to możliwe w uzgodnionym terminie.
Budynek byłego dworca kolejowego wykorzystywany jest również sporadycznie, głównie na potrzeby dalszego dokumentowania działalności huty szkła „Nadbużanka” oraz Klubu Senior+, ale zostały już podjęte działania mające na celu przekształcenie Gminnego Ośrodku Sportu i Rekreacji w instytucję kultury, której zadaniem będzie m.in. prowadzenie działalności kulturalnej w tym budynku.
Na stronie Stacja UHRUSK będą umieszczane ciekawostki i materiały historyczne związane z linią kolejową Chełm-Włodawa-Brześć oraz informacje z bieżących wydarzeń mających miejsce w okolicy byłego dworca kolejowego Stacji Uhrusk.
Liczymy również na Państwa wspomnienia, materiały i zdjęcia związane z tym miejscem.
