19/06/2022
විප්ලවයේ හා ප්‍රේමයේ කවියා පැබ්ලෝ නෙරූඩා ❤️
පැබ්ලෝ නෙරූඩා කියන්නෙ කාලයක් අපේ සාහිත්‍යකරුවන් අතර නිතරපහේ කියවුණ නාමයකි. නමුත් මෑත කාලයේ නෙරූඩා නාමය සාහිත්‍ය ක්ෂේත්‍රයෙන් පමණක් නොව ලෝක දේශපාලන කරලියෙනුත් මදක් යටපත් වී ගියේය. පරණ පරම්පරාව නෙරූඩා යනු කෙබඳු චරිතයක්ද කියා දැනහැඳින සිටියත් අපේ අලුත් පරපුරට එතුමා පිළිබඳව එතරම් දැනුමක්-තේරුමක් නොලැබෙන්නට හේතුව එය විය හැකියි. ඒ නිසා කලාව හා දේශපාලනය වැනි විෂයයන් ගැන උනන්දුවක් දක්වන නව පරපුරේ දරු දැරියන්ගේ ප්‍රයෝජනය පිණිස ලෝකය වෙනස් කිරීමට තම නිර්මාණ කුසලතා කැප කළ නෙරූඩා වැනි උදාර මිනිසුන් හඳුන්වාදීමත් අපේ වගකීමක් ලෙස සලකා එවන් චරිත පෙළක් මිතුරු පවුරේ සිතුවම් කිරීමට කල්පනා කළෙමි.
නෙරූඩා යනු කව්ද යන පැනයට එක වැකියකින් පිළිතුරු දෙනවා නම් කිව හැක්කේ “පැබ්ලෝ නෙරූඩා යනු චිලියේ ජාතික කවියා” යනුයි. අපේ රටේ ජාතික පුෂ්පය, ජාතික වෘක්ෂය වැනි ජාතික සංකේත නම් කරල තිබුණත් ජාතික ලේඛකයෙක් හෝ කවියෙක් හෝ තාම නම් කර නැත. එහෙම නම් කිරීමක් තාම නොකරන්නට හේතුව චිලියේ නෙරූඩා, රුසියාවෙ ටොල්ස්ටෝයි, චීනයේ ලු ශුන් වැනි දැවැන්ත චරිත අපට නැති නිසාද එහෙමත් නැත්නම් ඉන්න අය අතරින් කෙනෙක් නම් කරන්න තරම්වත් උනන්දුවක් වග කිව යුත්තන්ට නැති නිසාද කියන කාරණයත් අපේ අවධානයට යොමු විය යුතු පැනයකි.
එවැනි බරපතළ කාරණා ගැන සංවාද කිරිම පසුවට කල් තියල අපි දැන් නෙරූඩා ගැන කතා කරමු. නෙරූඩා චිලී දේශයේ උපත ලබන්නෙ 1904දිය. වයස 13 වෙනකොට ඔහු කවි ලියන්න පටන් ගන්නේය. චිලියෙ සම්පූදායික කවි කලාව මැනවින් හදාරණ නෙරූඩා ඔහුටම ආවේණික කාව්‍ය රටාවක් නිර්මාණය කර ගන්නේ ඓතිහාසික පුරාවෘත්ත වගේම දේශපාලන තේමාවනුත් සිය කවියට මුසු කර ගනිමිනි. චිලී කවිය අධියථාර්තවාදී මාවතට රැගෙන ගිය පෙරළිකාරි කවියා හැටියට හැඳින්වෙන්නෙත් නෙරූඩයි. ඔහු චිලියෙ කොමියුනිස්ට් පක්ෂයත් සමග අත්වැල් බැඳගන්නෙ එවකට පාලන බලයේ සිටි ගාබ්‍රියෙල් ගොන්සාලෙස් නම් ජනපීඩකයාට එරෙහිව පැනැගුණු අරගල වල පෙරමුණේ රාල කෙනෙක් හැටියටයි. 1948දි ගොන්සාලෙස් කොමියුනිස්ට් පක්ෂය තහනම් කරලා නෙරූඩව අත්අඩංගුවට ගන්න නියෝග කරයි. ඒ වෙලාව ඔහු දිවි රැක ගක්කෙ මිතුරන්ගෙ උදව්වෙන් ආර්ජෙන්ටිනාවට පළා ගොසිනි.
විප්ලවවාදි දේශපාලන මාවතට පිවිසියත් නෙරූඩා සිය නිර්මාණ කටයුතු අත හරින්නෙ නැත. ජනතාව අවදි කරවන විප්ලවීය කවිය වගේම ආදරය මානව ප්‍රේමය වැනි හැඟීම්බර කවි රචනයටත් ඔහු දක්වන්නේ පුදුම දස්කමකි. 1924දි නෙරූඩා පළ කරන “Twenty Love Poems and a Song of Despair”කාව්‍ය සංග්‍රහය පාඨක-විචාරක පර්ෂදවල ඉමහත් ප්‍රසාදයට පාත්‍ර විණි. කවියකුට ලබාගන්න පුළුවන් ඉහළම ලෝක සම්මාන කිහිපයකින්ම පිදුම් ලබන්නට වාසනාව ඔහුට හිමිව තිබේ. 1950දි ජාත්‍යන්තර සාම ත්‍යාගය දිනාගන්නා නෙරූඩා ලෙනින් සාම ත්‍යාගයට හිමිකම් කියන්නෙ 53 අවුරුද්දෙදිය. 1971දි නොබෙල් ත්‍යාගය ප්‍රදානය කිරීමත් සමගම නෙරූඩා නාමය ලොව පුරා රැව් නගන්න පටන් ගනියි.
සැල්වදෝර් අයියන්ඬේ චිලියේ සමාජවාදි රජයක් පිහිටවූවාට පසුව නෙරූඩා යළි මවුබිමට එන්නේ අයියන්දේගේ උපදේශකයකු ලෙසයි. එහෙත් 1973දි රෝග හතුරා නෙරූඩාව පිළිකාවකට ගොදුරු කරගනියි. පිනොචෙට් නැමති ඒකාධිපතියා කුමන්ත්‍රණයකින් චිලියේ බලය අල්ලා ගන්නෙත් මේ කාලයෙයි. නෙරූඩා පරම හතුරකු ලෙස දකින පිනොචෙට් උපක්‍රමයකින් විෂ එන්නතක් මගින් මේ විශිෂ්ට මානවහිතවාදියාගේ ජීවිතය විනාශ කළ බව පසුව ආරංචි වෙයි. ඇඳිරි නීතිය පනවා නෙරූඩාගේ අවමගුල් උත්සවය තහනම් කළත් දහස් ගණන් ජනතාව පිනොචෙට්ගේ අණ නොතකා තම ආදරණීය කවියාට අවසන් බුහුමන් දැක්වීමට එක් වූ බවත් පැවසේ.
ලෝක ප්‍රකට කොලොම්බියානු ලේඛක ගාබ්‍රියෙල් ගාර්ෂියා මාර්කේස් නෙරූඩා හඳුන්වන්නේ 20වන සියවසේ ඕනෑම භාෂාවක කවියන් අතර විශිෂ්ටතමයා ලෙසයි. නෙරූඩාගේ සුන්දර පෙම් කවි අතර දක්නට ලැබෙන මේ පුංචි කවිය ඊට දෙස් දරතැයි මට හිතෙයි.
“සියලු කවි අතර
දුක්මුසුම කවිය
අද රැයේ ලිවිය හැකිය මට ...
එනම්
මා ඇයට දිවි හිමියෙන්
පෙම් කළ වග හා
බාගෙ වෙලාවට
ඇයද මට පෙම් කරන්නට
ඇත කියාය...”
ලියමන: කමල් පෙරේරා
